Khẩu độ trong nhiếp ảnh – Kiến thức cơ bản dành cho người mới bắt đầu

Bí quyết để chụp được những bức ảnh phơi sáng hoàn hảo nằm ở việc hiểu được cái được gọi là “tam giác phơi sáng”. Khi nói đến việc chụp ảnh quá sáng, quá tối hoặc vừa mắt, mọi thứ chỉ gói gọn trong ba cài đặt: ISO, tốc độ màn trập và khẩu độ. Mỗi cài đặt đều quan trọng và chúng đều ảnh hưởng lẫn nhau, nhưng kiến thức cơ bản dễ tìm hiểu nhất mà người mới nên bắt đầu là khẩu độ (F).

Thuật ngữ “khẩu độ” chỉ đơn giản mô tả kích thước độ mở ống kính của bạn. Mặc dù một số ống kính có thể có khẩu độ cố định, nhưng hầu hết chúng đều có màng chắn có thể mở rộng hoặc co lại, tùy thuộc vào lượng ánh sáng bạn muốn cho phép đi vào máy ảnh.

Một ví dụ để bạn dễ hiểu về khẩu độ là đôi mắt; khi trời tối, đồng tử của mắt giãn ra để cho nhiều ánh sáng đi vào, nhưng khi trời sáng, nó co lại để nhận ít ánh sáng hớn. Bạn sẽ nghe một số nhiếp ảnh gia gọi khẩu độ là “mống mắt” vì lý do này.

Bạn có thể kiểm soát khẩu độ của ống kính bằng cách điều chỉnh thông số f hoặc f-stop. Số F là tỷ lệ giữa tiêu cự ống kính của bạn với đường kính của lỗ mở. Số f của bạn càng nhỏ, khẩu độ của bạn càng rộng; Ví dụ, f/1.4 đại diện cho độ mở rộng và nhiều ánh sáng, nhưng khi bạn chuyển sang f/2, f/2.8, f/4, f/5.6, f/8, f/11, v.v., khẩu độ càng lớn thì ánh sáng lọt vào càng ít.

Bạn thường sẽ tìm thấy số f được in trên vành ống kính hoặc hiển thị trên kính ngắm hoặc màn hình LCD của máy ảnh.

Những điểm cần lưu ý

– Khẩu độ càng lớn (có nghĩa là số f càng nhỏ), thì hiệu ứng bokeh càng lớn.
– Khẩu độ càng nhỏ (có nghĩa là số f càng LỚN), thì vùng đúng nét (độ sâu trường ảnh) càng lớn.
– Lượng ánh sáng đi vào cảm biến có thể được kiểm soát bằng cách mở/khép khẩu.

Nếu bạn chụp trong điều kiện tối hơn, khẩu độ rộng hơn có thể giúp bạn có được độ phơi sáng tốt.

Khi bạn làm việc với khẩu độ, bạn đang kiểm soát lượng ánh sáng đi vào máy ảnh và điều đó có ảnh hưởng trực tiếp đến độ phơi sáng của bạn. Ảnh được chụp với khẩu độ rộng hơn sẽ sáng hơn ảnh có khẩu độ hẹp hơn. Nó chỉ đơn giản là như vậy.

Ví dụ: nếu bạn đang làm việc trong điều kiện ánh sáng yếu, việc mở khẩu ra sẽ giúp bạn có được hình ảnh không bị thiếu sáng; vào một ngày sáng sủa, bạn có thể phải thu hẹp khẩu lại để tránh bị phơi sáng quá mức.

Vào những ngày sáng sủa với nhiều ánh sáng, khẩu độ nhỏ hơn có thể giúp bạn tránh ảnh bị cháy sáng. Nếu hình ảnh của bạn được phơi sáng thích hợp, bạn sẽ có thể nhìn thấy tất cả các chi tiết đó trên bầu trời, như trong trường hợp của bức ảnh ở trên.

Bởi vì nó cho phép nhiều ánh sáng đi vào ống kính hơn, khẩu độ rộng hơn có nghĩa là bạn có thể sử dụng tốc độ cửa trập nhanh hơn trong khi vẫn có được độ phơi sáng thích hợp.

Khẩu độ cũng không chỉ ảnh hưởng đến độ phơi sáng của hình ảnh, mà nó còn ảnh hưởng đến độ sâu trường (mức độ xóa phông, làm mở nền) của ảnh.

Nếu bạn đang chụp ảnh phong cảnh, bạn nên sử dụng độ sâu trường ảnh rộng (khẩu nhỏ – f lớn) để các đối tượng ở phía trước bạn và ở xa đều được lấy nét; tuy nhiên, nếu bạn đang chụp chân dung và muốn làm nổi bật chi tiết chính làm mờ chi tiết phụ, bạn sẽ cần độ sâu trường ảnh hẹp (khẩu lớn – f nhỏ) để có được hiệu ứng xóa phông tốt nhất.

Khẩu độ rộng có thể tạo ra hiệu ứng blur và xóa phông tuyệt đẹp cho các yếu tố tiền cảnh.

Khi bạn thay đổi khẩu độ, bạn sẽ không chỉ ảnh hưởng đến độ phơi sáng mà còn ảnh hưởng đến độ sâu trường ảnh của bạn. Khẩu độ càng rộng (nghĩa là, số f của bạn càng nhỏ), độ sâu trường ảnh của bạn càng hẹp. Nếu bạn sử dụng một khẩu độ đặc biệt rộng, bạn thậm chí có thể làm cho một số yếu tố ở tiền cảnh hoặc hậu cảnh biến mất; điều này rất hữu ích nếu bạn đang chụp qua hàng rào, giọt nước hoặc bất kỳ yếu tố không mong muốn nào khác.

Theo nghĩa đó, khẩu độ không chỉ đơn thuần là sự hoàn hảo về mặt kỹ thuật; nó cũng là về quan điểm nghệ thuật của bạn.